Forensisch onderzoek heeft evolutionaire ontwikkelingen ondergaan in de afgelopen eeuw. Hierdoor wordt het ook steeds lastiger om aan niet-deskundigen uit te leggen hoe een onderzoek in zijn werk is gegaan en hoe de resultaten (en conclusie)tot stand zijn gekomen.
Als lezer van een forensisch onderzoeksrapport is het ook niet nodig om volledig te begrijpen hoe een chemisch analyseapparaat werkt. Het is van belang om te weten wat de resultaten nou echt betekenen. En om dat te kunnen bepalen is er wel enige kennis nodig van de totstandkoming van de resultaten.
Wanneer wordt gesteld dat residuen van cocaïne in iemands hoofdhaar zijn aangetroffen, is het toch belangrijk om te weten dat in de onderzoeksprocedure residuen van cocaïne die op de buitenzijde van het haar zitten, nooit helemaal kunnen worden uitgesloten van de meting.
Met andere woorden, alleen het aantreffen van (minimale) sporen van cocaïne wil nog niet zeggen dat de donor van het haar ook daadwerkelijk cocaïne in zijn lichaam heeft gehad.
Onderbouwing is belangrijk omdat …
De gerapporteerde conclusie in een forensisch deskundigenrapport betreft dus een weergave van de onderzoeker met betrekking tot de betekenis van de gevonden onderzoeksresultaten in combinatie met hetgeen de uitgevoerde analyse daadwerkelijk kan bepalen.
Zoals hierboven al uitgelegd, is het van belang te weten wat de er tijdens het onderzoek gebeurt, omdat dat mede bepalend is voor de conclusie die kan worden gevormd aan de hand van de onderzoeksresultaten.
Een tweede reden waarom de onderbouwing van de totstandkoming van de conclusies van belang is, is omdat de vorming van de conclusie een weergave is van de professionele mening van de deskundige. Verschillende deskundigen kunnen het met elkaar oneens zijn. En in plaats van een ja-nee discussie, kan een deskundige inhoudelijk reageren op de conclusievorming van een andere deskundige, als de onderbouwing in het rapport aanwezig is.
Maar niet alleen deskundigen moeten kunnen begrijpen hoe een conclusie tot stand is gekomen, ook de gebruikers van de rapporten (die meestal geen inhoudelijk deskundige zijn) moeten kunnen volgen hoe een onderzoeksresultaat is ontstaan en hoe vervolgens de conclusie is geformuleerd uit de verkregen resultaten.
Wat kun je doen als je een deskundigenrapport niet begrijpt
Vragen om meer uitleg en toelichting. Als lezer en gebruiker van de onderzoeksresultaten is het belangrijk dat je een goede inschatting kunt maken van de betekenis van de resultaten. Natuurlijk kun (en misschien zelfs: moet) je vertrouwen op de deskundigheid van de deskundige, maar als gebruiker van de resultaten en de conclusie is het ook jouw verantwoordelijkheid om je bevindingen te kunnen onderbouwen.
‘Omdat de deskundige het zegt’ is dan ook geen goede onderbouwing van jouw conclusie…
Het is lastig om aan te geven wanneer er voldoende onderbouwing aanwezig is in een rapport. Zolang er facetten zijn die de lezer niet begrijpt, kan hij vragen om meer uitleg bij de deskundige.
Begrip
Begrip van de situatie is essentieel om onderzoeksresultaten goed te kunnen gebruiken en toepassen in de taak die de lezer heeft.
Zorg er dus altijd voor dat er inzicht is in het uitgevoerde onderzoek en de wijze waarop de resultaten en conclusie tot stand zijn gekomen.
Dan pas komen de onderzoeksresultaten geheel tot hun recht.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
