DNA sporen, DNA profielen, DNA-materiaal, DNA-databank…
DNA is niet meer weg te denken uit forensisch onderzoek.
Als identificerend spoor is DNA een belangrijke aanwijzing richting een betrokkene bij een bepaalde situatie. Maar wat is DNA nu eigenlijk? Deze week een korte inleiding op het fenomeen DNA.
Van DNA naar eiwit
DNA bevat alle erfelijke eigenschappen die nodig zijn om levende cellen te laten functioneren.
Een DNA-molecuul kan worden vergeleken met een kralenketting.
Ieder DNA-molecuul is opgebouwd uit twee kettingen die om elkaar heen zijn gedraaid. Op beide kettingen zitten vier verschillende kleuren kralen (basen). De volgorde waarin de kralen op de ketting liggen, bepaalt de informatie die het DNA weergeeft.
De informatie is eigenlijk een recept voor het aanmaken van eiwitten. Door middel van een aantal processen worden – naar het recept van het DNA –verschillende aminozuren in een bepaalde volgorde achter elkaar gelegd. Een keten van aminozuren vormt samen een eiwit.
Eiwitten zijn belangrijk voor ons functioneren en onze gezondheid. Een belangrijk eiwit is bijvoorbeeld insuline. Insuline reguleert de bloedsuikerspiegel. Bij diabetespatiënten is de aanmaak van insuline verstoort, doordat het genetisch patroon coderend (het recept)voor insuline, niet of onjuist wordt gelezen. Eiwitten zijn dus onmisbaar.
‘Junk’ DNA
Voor zover de wetenschap nu reikt, weten we dat slechts 2% van ons DNA codeert voor bepaalde eiwitten. De overige 98% wordt ‘junk-DNA’ genoemd; ofwel niet-coderend DNA. Sinds 2012 weten we dat dit junk-DNA wel degelijk functies vervult. Het zorgt er onder andere voor dat niet teveel van een bepaald eiwit wordt aangemaakt, het reguleert het ‘tijdstip’ waarop een eiwit wordt aangemaakt en zorgt ervoor dat de eiwitten op de juiste plaatsen in het lichaam worden aangemaakt.
Dubbel DNA
Het DNA-profiel van een persoon is opgemaakt uit DNA dat wordt overgeërfd van vader en moeder. De eicel bevat DNA en de zaadcel bevat DNA. Samen vormen deze twee DNA ketens een nieuw, uniek DNA-profiel van een persoon. Ieder persoon heeft dus een uniek samengesteld DNA-profiel in zijn cellen.
DNA-profiel
Er is nog steeds heel veel DNA waarvan we niet weten welke functie het vervult. Sommige stukken van dit DNA bestaat uit zich herhalende stukjes code (bv. Roodroodgeelroodroodgeelroodroodgeel). Bij iedereen is het aantal keer dat het stukje herhaald wordt anders. Bij mij bijvoorbeeld drie keer, bij jouw misschien vijf keer, bij je buurman acht keer….
Omdat een DNA-profiel uit twee DNA-ketens bestaat (zie boven), bevat ieder DNA-profiel dus ook twee series herhalingen.
Bij het maken van een DNA profiel bepalen we het aantal herhalingen dat bij iemand voorkomt op tien verschillende plaatsen op het (niet-coderend) DNA. Er ontstaat dan een serie van tien keer twee getallen die het aantal herhalingen op de tien verschillende plaatsen aangeeft.
Naast die tien unieke aantal herhalingen op de stukken niet-coderend DNA, wordt ook het geslacht van een DNA-spoor bepaald, man of vrouw. Een compleet profiel bestaat dus uit tien keer twee getallen en een geslachtsaanduiding.
Wordt vervolgd…
In latere artikelen zal ik verder ingaan op DNA-profilering en de rol van DNA in het onderzoek naar de waarheid.
Heb jij nog vragen over DNA-sporen? Laat het me weten via het reactievak hieronder.
Vind je dit artikel interessant? Ken je mensen in je netwerk die ook baat kunnen hebben bij informatie over DNA? Deel dit artikel met je netwerk en vergroot de kennis over DNA in de professionele opsporing in Nederland.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
