Van wie is dit haar?

Een van de biologische sporen die binnen het forensisch onderzoek kunnen worden onderzocht, zijn haren.
In dit artikel ga ik verder in op de mogelijkheden om aan de hand van verschillende onderzoeken de donor van het haar te identificeren.

Om de donor van het haar te kunnen bepalen kan er in grote lijnen een onderscheid worden gemaakt tussen twee soorten onderzoek: onderzoek aan de uiterlijke kenmerken (morfologie) en DNA-onderzoek.

Morfologisch onderzoek aan haren

Het morfologisch onderzoek aan haren richt zich op de uiterlijke kenmerken van het haar. Met behulp van microscopie wordt het haar onderzocht en worden de kenmerken in kaart gebracht. Het gaat hierbij onder andere om: kleur, lengte, pigmentatie, vorm, dikte en mergverdeling en chemische behandeling (verven, blonderen).

Opbouw van een haar

Een haar bestaat uit drie delen. De buitenste laag is de cuticula. Deze laag bestaat uit schubben die als dakpannen over elkaar heen liggen. De tweede laag is de cortex. In de cortex bevindt zich onder andere het pigment dat de haarkleur bepaalt. De kern van het haar is de medulla. De medulla neemt bij dieren een groter deel van het volume in dan bij mensen.
De vorm  van de drie delen van het haar is in grote mate onderscheidend voor mens en dier, en in mindere mate onderscheiden voor individuen onderling.

Het morfologisch onderzoek aan haren is slechts een indicatief onderzoeksmiddel. Op de hoofdhuid van één persoon bevinden zich al verschillen in uiterlijke kenmerken van haren. Hiernaast zijn er geen gegevens bekend over de mate van onderscheid en uniciteit tussen personen onderling. Het morfologisch onderzoek kan slechts een indicatie geven van overeenkomsten en/of verschillen tussen gevonden haren en referentieharen.

DNA-onderzoek aan haren

Een haar groeit vanuit een haarwortel die in de huid is gevestigd. De haarwortel zit in een haarfollikel. Vanuit de haarwortel worden steeds nieuwe cellen aangemaakt die de oude cellen naar buiten duwen. In de haarwortel bevindt zich DNA. Uit een haarwortel kan dus een DNA profiel worden opgesteld. Afgeknipte haren bevatten geen haarwortel en kunnen dus ook niet gebruikt worden voor een DNA-profiel.

De cellen waar de haren uit bestaan bevatten wel mitochondriaal DNA. Met behulp van dit DNA kan geen volledig profiel worden opgesteld dat een persoon kan identificeren. Mitochondriaal DNA kan echter wel een persoon uitsluiten als donor van de haar. Als er geen haarwortel aanwezig is, kan DNA onderzoek op basis van de cellen van het haar dus alsnog waardevol zijn.

Waarde van identificatie door middel van forensisch haaronderzoek

Haren worden overal achtergelaten. Een mens verliest per dag ongeveer 150 tot 200 haren. Haren blijven gemakkelijk achter op kleding en worden gemakkelijk overgedragen van een locatie naar een andere locatie. Het is dus van groot belang om goed vast te stellen wat de waarde is van een gevonden haar. Hoe groot is de kans dat de gevonden haar betrokken is bij de situatie die wordt onderzocht?

Samen naar de waarheid!
Cynthia