Souche onderzoek is het onderzoek naar de vraagstelling: Hebben deze twee delen ooit één geheel gevormd?
Wanneer een papieren document doormidden wordt gescheurd, ontstaan twee unieke (halve) pagina’s. De scheur en scheurranden die in het papier zijn gemaakt, zijn uniek. Nooit zal iemand een ander papier op exact dezelfde wijze kunnen scheuren.
Souches
Wanneer een vast object in twee of meer delen wordt gescheiden – door snijden, breken, scheuren, knippen, of op een andere wijze – ontstaan twee randen die exact op elkaar passen. Dit worden ‘souches’ genoemd.
Met behulp van microscopisch onderzoek kan worden nagegaan of de twee uiteinden exact op elkaar passen. Dit onderzoek gaat verder dan het naast elkaar leggen van de einden en zien of het past. Om daadwerkelijk waardevol te zijn, moeten de onderzoeksresultaten daadwerkelijk aantonen dat de twee delen ooit één geheel hebben gevormd.
Passen en meten
Meestal kan een dergelijk resultaat alleen verkregen worden wanneer kleine of zelfs minuscule unieke punten in de beide randen worden gevonden.
Als met een schaar bijvoorbeeld een stuk textiel doormidden wordt geknipt, zal de schaar meestal meerdere knipbewegingen moeten maken. Bij de verplaatsing van de schaar, zal een kleine afwijking in de rand ontstaan, hoe netjes er ook geknipt wordt. En zelfs als met één knip het textiel volledig doormidden is, kan een kleine splinter of andere beschadiging aan het snijblad van de schaar zorgen voor een uniek punt in de kniprand van het textiel.
Wanneer een geheel gescheurd wordt in meerdere delen, ontstaan altijd unieke randen. De wijze waarop de scheur ontstaat, is afhankelijk van de kracht die wordt gezet, de sterkte van het materiaal, de zwakke punten in het materiaal en de wijze waarop het geheel wordt vastgehouden. Bij scheuren blijven er echter ook veel losse vezels achter in de beide scheurranden (souches). Een scheur zorgt immers voor gerafelde randen en losse vezels bij bijvoorbeeld papier of textiel, die vervormen als je er met je vinger langsgaat. Deze losse delen zijn dus ook lastiger weer op elkaar aan te sluiten. Maar, bij een rafelige rand zijn er wel veel meer punten die op elkaar te passen zijn.
Welke materialen kunnen middels souche onderzoek worden onderzocht?
De vraagstelling bij een souche onderzoek betreft altijd: ‘Hebben deze twee delen oorspronkelijk één geheel gevormd?’
Deze vraag kan in verschillende contexten worden gesteld. Een rol ducttape dat bij een overval is gebruikt, kan bijvoorbeeld worden vergeleken met een rol ducttape die is gevonden bij een verdachte.
Ook kan souche onderzoek antwoord geven op de vraag of één of meerdere pagina’s afkomstig zijn uit een scheurblok. Het souche onderzoek richt zich dan op de perforatierand die in het notitieblok is aangebracht en waarlangs een velletje papier wordt afgescheurd.
Souche onderzoek kan ook worden uitgevoerd aan glasscherven. Hierbij vormt het onderzoek dan bijna een legpuzzel, waarbij wordt nagegaan of een gevonden stuk glas uit een bepaalde (gebroken) ruit afkomstig is, of dat een stuk gevonden glas na een aanrijding, past in het gebroken glas van een koplamp van een auto die later wordt aangetroffen.
Wanneer glas door een grote impact breekt (zoals bij een ongeluk), zullen delen van het glas ook versplinteren in zulke kleine stukjes dat deze splintertjes niet meer gebruikt kunnen worden bij het souche onderzoek. Veel van de splintertjes zullen ook niet meer teruggevonden worden.
Een souche onderzoek kan in deze situaties een groot deel van de gebroken delen weer aaneen vormen en vervolgens kan op bijvoorbeeld kleding van een mogelijke betrokkene worden gezocht naar splinters die ook aan het gebroken glas kunnen worden gekoppeld.
Tevens kan souche onderzoek bijvoorbeeld plaatsvinden aan de scheurranden van een rol vuilniszakken, aan afgebroken takken, aan verf- of laksplinters die loskomen bij bijvoorbeeld auto-ongevallen, en alle andere materialen die oorspronkelijk één geheel hebben gevormd.
Souche onderzoek in de praktijk
In de praktijk is souche onderzoek soms niet meer mogelijk wanneer er veel tijd is verstreken tussen het incident dat wordt onderzocht en het vinden van de materialen die worden onderworpen aan souche onderzoek.
Een rol plakband zal mogelijk alweer gebruikt zijn voordat er onderzoek kan plaatsvinden aan de rol en het plakbandje dat wordt onderzocht. (Mocht het eerstvolgende afgescheurde plakbandje wel worden teruggevonden, kan dat deel natuurlijk wel worden gebruikt voor het onderzoek).
In de praktijk kan souche onderzoek een belangrijke bijdrage leveren in het linken van een persoon of een voorwerp aan een incident. Scheur- en breukranden zijn immers altijd echt uniek. Dus wanneer kan worden aangetoond dat twee delen één geheel hebben gevormd, kan gemakkelijker worden gezocht naar de wijze waarop het ene deel bij het incident betrokken is geraakt.
