Forensische onderzoeksrapporten staan vol met lange zinnen en soms lastige taal. In soms tientallen pagina’s wordt beschreven hoe met behulp van een onderzoekstechniek een analyseresultaat is verkregen, welke factoren daarbij van belang zijn en op welke wijze deze factoren invloed hebben op de betekenis van de analyseresultaten. En dan volgt aan het eind van het rapport in een paar zinnen een conclusie.

Als gebruiker van een rapport is het soms lastig om wijs te worden uit de materie die in een onderzoeksrapport is opgenomen. Toch is alle aanwezige informatie relevant.

Het is in ieder geval niet zo dat onderzoekers graag een zo lang en ingewikkeld mogelijk rapport schrijven en daar vervolgens de conclusie ergens tussen verstoppen.

In de afgelopen zes jaar hebben verschillende advocaten, politiemensen en andere gebruikers me vertelt dat ze alleen de conclusie van een onderzoeksrapport lezen. ‘De rest is reclame voor het onderzoekslaboratorium’, is wel eens gezegd.

Niets is minder waar.

Wanneer een onderzoeker zijn bevindingen in een rapport vastlegt, zijn er verschillende regels en richtlijnen waar hij zich aan moet houden.  Verschillende onderdelen moeten in ieder rapport staan opgenomen; o.a. welke materialen zijn onderzocht, wat was de staat van de materialen, welke onderzoeksvragen zijn beantwoordt, welke onderzoekstechniek is gebruikt, hoe betrouwbaar is deze methode, hoe betrouwbaar zijn de resultaten gezien de aard van het materiaal en andere factoren, etcetera.

Hiernaast formuleert een onderzoeker ook zijn conclusie in het rapport. Altijd erg voorzichtig, want zeker zijn we nooit.

Hoe zit een forensisch onderzoeksrapport dan in elkaar?

De resultaten (en conclusie) van een forensisch onderzoeksrapport zeggen alleen iets over het materiaal en de vraagstelling die is onderzocht, niets over alle andere factoren van het incident dat wordt onderzocht. Komt het DNA-profiel uit het bloed op dit wapen overeen met persoon x? Ja. Betekent dat ook dat persoon x de dader is van een geweldsincident? Nee, absoluut niet.

Er zijn immers nog honderd verklaringen mogelijk waarom bloed van persoon x op het onderzochte wapen zit, terwijl persoon x toch niets met het geweldsincident te maken heeft gehad, of er wel mee te maken had, maar niet de dader was.

Op kleine schaal gebeurt ditzelfde binnen één onderzoeksrapport. Er zijn vele factoren die betrokken zijn bij het totstandkomen van een conclusie.

Wetenschappelijke onderzoeken buiten het forensisch domein worden altijd uitgevoerd onder bekende en gecontroleerde condities. Dit is om ervoor te zorgen dat al de factoren die niet meegenomen worden in het onderzoek niet van invloed kunnen zijn op de resultaten.

In forensisch onderzoek heeft men geen invloed op ‘alle andere factoren’. En zullen deze factoren dus allemaal moeten worden meegewogen.

De tekst in een onderzoeksrapport geeft hier uitleg en toelichting over. O.a. uitleg over wat wel en wat niet wordt (kan worden) bepaald met het onderzoek en uitleg over welke aannames worden gedaan met betrekking tot de onderzoeksresultaten.

Pas wanneer al deze overwegingen worden meegenomen kan de lezer begrijpen wat de conclusie betekent, inclusief de mate van onzekerheid die wordt meegegeven in de conclusie.

Tip

Met andere woorden: Lees het onderzoeksrapport altijd volledig en zorg dat je begrijpt wat er in het rapport staat. Aarzel niet om verduidelijking te vragen als iets onduidelijk is. Een onderzoeker steekt veel tijd in het opstellen van een onderzoeksrapport en het formuleren van alle uitleg en de conclusie op een zodanige wijze dat de formulering klopt met wat hij bedoelt.

Een onderzoeker wil dan ook graag dat zijn rapport optimaal begrepen kan worden door de lezer.

En nu de vraag aan jou: wat vindt jij het lastigste in een forensisch onderzoeksrapport? Is het het gebruikte jargon? De onduidelijkheid in de conclusie? Of nog iets anders? Laat het ons weten in het reactievak hieronder.

Samen naar de waarheid!
Cynthia

[note note_color=”#c4e8f0″]Heb je hulp nodig bij het lezen van een onderzoeksrapport? Is de betekenis van de conclusie onduidelijk of is het uitgevoerde onderzoek niet helder? Laat het ons weten. In een adviseringstraject kunnen we helpen.[/note]